Fade In:<\/strong><\/p>\n Magdalena Wleklik: \u00a0Ro\u015bniemy<\/strong>. Od kilku miesi\u0119cy prowadzimy stron\u0119 facebookow\u0105 (zapraszamy tutaj<\/strong><\/a>), kt\u00f3ra przekroczy\u0142a 1000 obserwuj\u0105cych, otworzyli\u015bmy kana\u0142 na youtube<\/strong><\/a>. Docieramy do nowych polskich scenariuszy. Uda\u0142o nam si\u0119 zamie\u015bci\u0107 kilka w r\u00f3wnoczesn\u0105 premier\u0105 kinow\u0105, jak \u201eNajmro\u201d, \u201eCzarny m\u0142yn\u201d <\/strong>czy \u201eRepublika dzieci\u201d<\/strong>. To wydaje mi si\u0119 du\u017cym sukcesem. Nadal proces pozyskiwania scenariuszy jest d\u0142ugi, b\u0119dziemy pracowa\u0107 nad jego skr\u00f3ceniem<\/p>\n \u00a0 Czytam ka\u017cdy scenariusz, kt\u00f3ry publikujemy. Chyba najbardziej ciekawi\u0105 mnie kultowe, starsze teksty: \u201eBia\u0142e ma\u0142\u017ce\u0144stwo\u201d \u00a0<\/strong><\/p>\n To prawda, mo\u017ce si\u0119 wydawa\u0107, \u017ce od d\u0142u\u017cszego czasu na rynku panuje stagnacja. Wielu scenarzyst\u00f3w jest w kiepskiej sytuacji. Przechwytywani przez r\u00f3\u017cne komercyjne platformy, \u0142api\u0105 si\u0119 ka\u017cdej niewdzi\u0119cznej pracy. Rozmawiamy dos\u0142ownie na chwil\u0119 przed wielkim wybuchem. Wkr\u00f3tce og\u0142oszony zostanie projekt poprawy sytuacji polskich filmowc\u00f3w.<\/strong> Dzia\u0142alno\u015b\u0107 w zarz\u0105dzie Ko\u0142a Scenarzyst\u00f3w SFP i wsp\u00f3\u0142tworzenie Biblioteki Scenariuszy Filmowych daj\u0105 mi mo\u017cliwo\u015b\u0107 zajrzenia do \u015brodka, czasem konsultacji lub organizacji jakiego\u015b wydarzenia. Mo\u017cemy mie\u0107 nadziej\u0119, \u017ce scenarzy\u015bci sporo na tym zyskaj\u0105.<\/p>\n <\/p>\n Wielu adept\u00f3w sztuki scenariopisarskiej przynosi mi na warsztaty te same tematy, protagonist\u00f3w, literackie czy reklamowe my\u015blenie o fabule filmu. Ale jestem przecie\u017c w Instytucie w\u0142a\u015bnie po to, \u017ceby zmieni\u0107 kierunek ich my\u015blenia. Lubi\u0119 rozmawia\u0107 o kinie, bo to tak naprawd\u0119 rozmowa o nas samych, o \u017cyciu.<\/strong> \u017bartuj\u0119 sobie, \u017ce jestem bardziej muz\u0105 ni\u017c nauczycielk\u0105. Talentu nie da si\u0119 przecie\u017c nauczy\u0107. Ale te\u017c nie jest tak, \u017ce albo kto\u015b posiada talent do pisania scenariuszy, albo nie. To nie mo\u017ce by\u0107 my\u015blenie zero-jedynkowe. Ka\u017cdy mo\u017ce odnale\u017a\u0107 swoje miejsce. Dla tych, kt\u00f3rzy przekonaj\u0105 si\u0119, \u017ce film nie jest dla nich, pokazuj\u0119, \u017ce scenariopisanie jest dziedzin\u0105 sztuki szersz\u0105 ni\u017c mo\u017ce si\u0119 zdawa\u0107. Mo\u017cna pisa\u0107 formy bli\u017csze teatralnym, jak teatr telewizji czy radiowy, programy telewizyjne, do internetu, do VR.<\/strong> To, \u017ce co\u015b nie jest filmowe, nie znaczy, \u017ce ma by\u0107 kiepsko napisane. Na braku dobrego scenariusza cierpi przede wszystkim widz.<\/p>\n M\u00f3j spos\u00f3b my\u015blenia na pewno nie jest z\u0142y, bo ka\u017cdego roku mam komplet s\u0142uchaczy na kilku warsztatach. W styczniu rozpoczynamy \u00f3sm\u0105 edycj\u0119 Warsztat Pisania Scenariusza i Dramatu w IBL PAN (o szczeg\u00f3\u0142ach warsztatu mo\u017cecie przeczyta\u0107 tutaj<\/strong><\/a>).<\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n Dla teatru radiowego zacz\u0119\u0142am pisa\u0107 jeszcze podczas studi\u00f3w scenariopisarskich w Szkole Filmowej w \u0141odzi, kilkana\u015bcie lat temu. Szybko zorientowa\u0142am si\u0119, \u017ce poci\u0105ga mnie tam przede wszystkim re\u017cyseria. W filmie lubi\u0119 \u0142\u0105czy\u0107 swoj\u0105 wizj\u0119 z wizj\u0105 operatorsk\u0105 i re\u017cysersk\u0105, lubi\u0119 etap developmentu, konsultacje, dyskusje o przebiegu fabu\u0142y czy o postaciach, jakby by\u0142y prawdziwymi lud\u017ami. W radiu mam inaczej. Znaczna wi\u0119kszo\u015b\u0107 re\u017cyser\u00f3w, z kt\u00f3rymi pracowa\u0142am, nie wykorzystywa\u0142a potencja\u0142u moich scenariuszy, dlatego postanowi\u0142am tutaj na autorsk\u0105 wizj\u0119, samodzielny wyb\u00f3r kompozytor\u00f3w i aktor\u00f3w, pe\u0142n\u0105 odpowiedzialno\u015b\u0107 za s\u0142uchowisko. Teatr radiowy nie bez powodu nazywany jest teatrem wyobra\u017ani<\/strong>. Tworzenie go jest inne, nie mog\u0119 powiedzie\u0107, \u017ce \u0142atwiejsze. Trafia si\u0119 tu do innego typu odbiorcy, a zakres tematyczny jest odleg\u0142y od tych, kt\u00f3rymi \u017cyj\u0105 \u015brodki masowego przekazu. Trudniej jest zatrzyma\u0107 uwag\u0119 s\u0142uchacza<\/strong>. Za pomoc\u0105 d\u017awi\u0119k\u00f3w stworzy\u0107 w jego wyobra\u017ani obraz. Ale to r\u00f3wnie\u017c dobre wyzwanie.<\/p>\n Na pewno scenarzysta radiowy musi mie\u0107 dobre ucho, mie\u0107 zdolno\u015b\u0107 do us\u0142yszenia, jak zapisane przez niego s\u0142owa zostan\u0105 wypowiedziane, w jakich d\u017awi\u0119kowych atmosferach, z jak\u0105 muzyk\u0105, z muzyk\u0105 czy na ciszy – i co te wybory w\u0142a\u015bciwie znacz\u0105? Jak koresponduj\u0105 z ca\u0142o\u015bci\u0105 fabu\u0142y, z podj\u0119tym tematem? My\u015bl\u0119, \u017ce w radiu liczy si\u0119 stworzenie wra\u017cenia intymno\u015bci ze s\u0142uchaczem, porozumienia dusz, jakby sta\u0142o si\u0119 tuz przy jego uchu i szepta\u0142o.<\/strong> Blisko\u015b\u0107 literatury, cz\u0119sto poezji, jest wr\u0119cz namacalne. Dla ka\u017cdego scenarzysty pr\u00f3ba pisania dla radia to dobra lekcja.<\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n W ostatnim czasie pisz\u0119 tak wiele r\u00f3\u017cnych scenariuszy, na konkretne terminy, \u017ce dialog \u0107wiczy si\u0119 sam, w mi\u0119dzyczasie. Przez lata pracy mam w g\u0142owie kilkaset unikalnych, osobi\u015bcie wykreowanych postaci. Prawie do ka\u017cdej z nich wracam bez k\u0142opotu i mog\u0119 opowiada\u0107 godzinami. Mniej pami\u0119tam przebieg fabu\u0142y, ale bohater\u00f3w zawsze<\/strong>. Scenarzysta uczy si\u0119 ca\u0142e \u017cycie – od \u017cycia. S\u0142ucham ludzi, o czym i w jaki spos\u00f3b m\u00f3wi\u0105<\/strong>. Coraz mniej sepleni czy j\u0105ka si\u0119, co oznacza, \u017ce logopedia w Polsce jest na wysokim poziomie. Co jeszcze robi\u0119? Podczas pisania kwestii m\u00f3wionych gadam do siebie, sprawdzam jak dana fraza uk\u0142ada si\u0119 w ustach. Trudniejsze partie czyta mi na g\u0142os kt\u00f3ra\u015b z bliskich os\u00f3b.<\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n Nie tylko widz\u0119, ale aktywnie z niej korzystam. Widz\u0119 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce rynek nasyci\u0142 si\u0119 wystarczaj\u0105co i ju\u017c za chwil\u0119 zacznie si\u0119 cofa\u0107. Pozostan\u0105 ci, dla kt\u00f3rych to nie tylko spos\u00f3b na zarabianie, ale droga \u017cycia.<\/p>\n <\/p>\n Cho\u0107 sam zaw\u00f3d rzeczywi\u015bcie przynosi wiele przyg\u00f3d, to ja nigdy nie traktowa\u0142am go jako przygody samej w sobie. Ju\u017c jako Adeptom sztuki scenariopisarskiej radz\u0119, aby stale konfrontowali napisane przez siebie teksty. Tylko konfrontacja przynosi rozw\u00f3j.<\/strong> Je\u015bli boicie si\u0119 negatywnej oceny, je\u015bli przyjmujecie j\u0105 zbyt osobi\u015bcie, to po was. Ten zaw\u00f3d to ci\u0105g\u0142e wyzwanie, nawet po 20 latach, nawet po stu premierach.<\/p>\n \u00a0<\/strong><\/p>\n Na pewno robi\u0119 wnikliw\u0105 dokumentacj\u0119, a kontakt z \u017cywym cz\u0142owiekiem, jego osobista relacja, jest zwykle najciekawsza<\/strong>. Daj\u0119 sobie czas na wymy\u015blenie konstrukcji, miejsca wej\u015bcia w opowie\u015b\u0107 i wyj\u015bcia z niej. Wchodz\u0119 w najp\u00f3\u017aniejszym mo\u017cliwym momencie. To moje wst\u0119pne koordynaty. Potem wczuwam si\u0119 w widza i zastanawiam, czego tak naprawd\u0119 ma do\u015bwiadczy\u0107 podczas ogl\u0105dania\/s\u0142uchania<\/strong>. Czy mam opowiedzie\u0107 \u201ez przytupem\u201d czy s\u0105czy\u0107 opowie\u015b\u0107, jakie tempo pasuje do podejmowanego tematu, z jakimi emocjami chc\u0119 widza wypu\u015bci\u0107 z r\u0105k. Potem wymy\u015blam i analizuj\u0119 ka\u017cd\u0105 z postaci \u2013 to zajmuje sporo czasu – z czyjego punktu widzenia fabu\u0142a zostanie opowiedziana, czyja perspektywa jest najciekawsza. Tworz\u0105c postaci korzystam z charakter\u00f3w ludzi, kt\u00f3rych znam w realnym \u015bwiecie. Cz\u0119sto wyostrzam ich zalety i wady, wk\u0142adam w niekomfortowe sytuacje. \u201eTyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono\u201d \u2013 s\u0142owa Szymborskiej zawsze wybrzmiewaj\u0105 przy tej okazji.<\/p>\n <\/p>\n Najwa\u017cniejszym elementem jest autor. Ka\u017cdy w gruncie rzeczy jest bohaterem swojego w\u0142asnego scenariusza. Jestem zwolenniczk\u0105 koncepcji Christophera<\/strong>\u00a0Voglera<\/strong>, w kt\u00f3rej autor towarzyszy rozwojowi swojego dzie\u0142a, podlegaj\u0105c r\u00f3wnoleg\u0142emu rozwojowi.<\/p>\n <\/p>\n Jest prosta i z\u0142o\u017cona zarazem: Nie matkuj swoim postaciom<\/strong>. Nie ograniczaj swoim kodeksem moralnym. Nie t\u0142umacz ich. Niech robi\u0105, co chc\u0105, a nie to, na co im pozwalasz.<\/p>\n <\/p>\n Po pierwsze, zako\u0144czy\u0107 rozpocz\u0119te projekty. To i tak pracy na kolejne dwa lata. Podoba mi si\u0119 wszechstronno\u015b\u0107 zawodu scenarzysty. Pewne wrodzone zdolno\u015bci, a tak\u017ce do\u015bwiadczenie, pozwalaj\u0105 mi pisa\u0107 dla r\u00f3\u017cnych medi\u00f3w: dla filmu, telewizji, teatru, radia. Jestem spokojna o sw\u00f3j zawodowy los. Daje mi satysfakcj\u0119 i wolno\u015b\u0107. Im d\u0142u\u017cej pracuj\u0119 w zawodzie, tym bardziej licz\u0105 si\u0119 m\u0105drzy, fajni wsp\u00f3\u0142pracownicy. Praca pisarza, a przecie\u017c scenarzysta jest pisarzem, mocno obci\u0105\u017ca fizycznie i psychicznie. To \u201ehar\u00f3wka w kopalniach j\u0119zyka\u201d, jak m\u00f3wi\u0142a w jednym ze swoich wyk\u0142ad\u00f3w Margaret Atwood. A wi\u0119c mam plan na harowanie. Gdy pisz\u0119, czuj\u0119, \u017ce \u017cyj\u0119.<\/strong><\/p>\n <\/p>\n Dzi\u0119kuj\u0119 za rozmow\u0119.<\/strong><\/p>\n …<\/p>\n Wi\u0119cej o Magdalenie mo\u017cecie przeczyta\u0107 na jej stronie:<\/strong> \u00a0www.wleklik.com<\/strong><\/a><\/p>\n …<\/p>\nPierwszy raz mieli\u015bmy okazj\u0119 rozmawia\u0107<\/a> prawie p\u00f3\u0142tora roku temu, gdy Biblioteka Scenariuszy Filmowych<\/a> dopiero nabiera\u0142a rozp\u0119du. Dzisiaj (19 listopada) ta inicjatywa \u015bwi\u0119tuje dwa lata dzia\u0142alno\u015bci. Co si\u0119 zmieni\u0142o od tego czasu?<\/strong><\/h4>\n
![\"\"](\"https:\/\/i1.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2021\/11\/Biblioteka.png?resize=550%2C345&ssl=1\")
<\/strong><\/p>\nZapewne sama korzystasz z bazy Biblioteki. Kt\u00f3ry umieszczony tam scenariusz najbardziej ci\u0119 zaskoczy\u0142, zaintrygowa\u0142?<\/strong><\/h4>\n
![\"\"](\"https:\/\/i1.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2020\/07\/Falk-Jazz.png?resize=334%2C456&ssl=1\")
Magdaleny \u0141azarkiewicz<\/strong>, \u201eBy\u0142 jazz\u201d Feliksa Falka<\/strong>, \u201eNa wylot\u201d Grzegorza Kr\u00f3likiewicza<\/strong>. Jak to si\u0119 dzieje, \u017ce pomimo up\u0142ywu lat filmy te nie zestarza\u0142y si\u0119 ani troch\u0119? Na czym polega tajemnica? W\u0142a\u015bnie do niej chc\u0119 dotrze\u0107.<\/p>\nW poprzedniej rozmowie du\u017co miejsca po\u015bwi\u0119cili\u015bmy sytuacji scenarzyst\u00f3w na polskim rynku. To jeden z tych temat\u00f3w, kt\u00f3ry jest nadal aktualny. Niestety nadal nie zosta\u0142\u00a0sfinalizowany projekt statusu artysty zawodowego, nie rozwin\u0119\u0142y si\u0119 stypendia scenariuszowe, nie m\u00f3wi si\u0119 o tworzeniu nowych inicjatyw w postaci publikacji przeznaczonych dla os\u00f3b pisz\u0105cych czy dodatkowego festiwalu scenarzyst\u00f3w. Jak to wygl\u0105da z twojej perspektywy?<\/strong><\/h4>\n
Wyk\u0142adasz scenariopisarstwo w Instytucie Bada\u0144 Literackich PAN. Dostrzegasz jakie\u015b trendy, wsp\u00f3lne motywy, cechy charakterystyczne w\u015br\u00f3d os\u00f3b rozpoczynaj\u0105cych przygod\u0119 z pisaniem?<\/strong><\/h4>\n
Od dawna realizujesz si\u0119 scenariopisarsko pisz\u0105c s\u0142uchowiska. Opowiedz prosz\u0119 wi\u0119cej o specyfice pisania pod produkcje audio.<\/strong><\/h4>\n
David Mamet powiedzia\u0142 kiedy\u015b, \u017ce dobry scenariusz filmowy powinien m\u00f3c oby\u0107 si\u0119 ca\u0142kowicie bez dialog\u00f3w. W produkcjach audio dialog jest absolutnie wszystkim. W jaki spos\u00f3b pracujesz nad udoskonalaniem swoich dialog\u00f3w?<\/strong><\/h4>\n
Rynek audio niesamowicie dynamicznie rozwija si\u0119 w Polsce \u2013 podcasty, audioseriale, s\u0142uchowiska, reporta\u017ce dokumentalne. Czy widzisz w tym szans\u0119 dla scenarzyst\u00f3w? <\/strong><\/h4>\n
Jak zacz\u0119\u0142a si\u0119 twoja przygoda ze scenariopisarstwem?<\/strong><\/h4>\n
![\"\"](\"https:\/\/i0.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2021\/11\/Wleklik_1zdjecie.jpeg?resize=302%2C403&ssl=1\")
o\u015bmiolatka pisa\u0142am wierszyki, kt\u00f3re recytowano na apelach szkolnych. Kocha\u0142am kino, telewizyjne \u201eW starym kinie\u201d. Zaw\u0142adn\u0119\u0142y ca\u0142kowicie moj\u0105 wyobra\u017ani\u0105. W liceum, zainspirowana Ga\u0142czy\u0144skim, pisa\u0142am utwory paradramatyczne, stworzy\u0142am w\u0142asna rubryk\u0119 \u201eLiteratrzyki\u201d w szkolnym kwartalniku \u201eLiterat\u201d. To by\u0142o co\u015b prawdziwie mojego. Cho\u0107 mog\u0142am zosta\u0107 zawodow\u0105 tancerk\u0105 czy p\u00f3\u017aniej choreografem, to jednak stale wraca\u0142am do pisania. I jedna z tych pr\u00f3b okaza\u0142a si\u0119 strza\u0142em w dziesi\u0105tk\u0119. By\u0142am nastolatk\u0105, gdy odwa\u017cy\u0142am si\u0119 wys\u0142a\u0107 jedn\u0105 z moich pr\u00f3b dramatycznych na konkurs<\/strong>. Dosta\u0142am nagrod\u0119 i zaproszenie na warsztaty, podczas kt\u00f3rych tutorami byli wspaniali filmowcy, Piotr \u0141azarkiewicz, Piotr Trzaskalski, w og\u00f3le mam szcz\u0119\u015bcie do Piotr\u00f3w. Znalaz\u0142am swoje miejsce w \u017cyciu. Nie by\u0142o odwrotu.<\/p>\nJak wygl\u0105da twoja praca nad scenariuszem? Od czego zaczynasz? Co jest w niej najwa\u017cniejsze?<\/strong><\/h4>\n
Jakie s\u0105 najwa\u017cniejsze elementy dobrego scenariusza?<\/strong><\/h4>\n
Jak\u0105 rad\u0119 da\u0142aby\u015b osobie zaczynaj\u0105cej przygod\u0119 ze scenariopisarstwem?\u00a0<\/strong><\/h4>\n
Jakie s\u0105 twoje dalsze plany scenariuszowe?<\/strong><\/h4>\n