Linda Aronson<\/strong> w swojej wspania\u0142ej ksi\u0105\u017cce \u201eScenariusz na miar\u0119 XXI wieku\u201d<\/em><\/a> (niedawno wznowionej przez wydawnictwo Dialog<\/em>) przytacza pyszn\u0105 anegdotk\u0119 dotycz\u0105c\u0105 Antona Czechowa, kt\u00f3ry zapytany sk\u0105d czerpie pomys\u0142y do swoich opowiada\u0144 popchn\u0105\u0142 popielniczk\u0119 przez st\u00f3\u0142 i zapyta\u0142: \u201eChce pan opowie\u015b\u0107 o popielniczce? B\u0119dzie gotowa jutro rano.\u201d<\/em><\/p>\n W tej kr\u00f3tkiej dykteryjce mie\u015bci si\u0119 du\u017co prawdy o procesie szukania inspiracji i tworzenia: trzeba by\u0107 otwartym na \u015bwiat dooko\u0142a nas, ci\u0105gle poszukiwa\u0107 nowych impuls\u00f3w i bod\u017ac\u00f3w, nie ba\u0107 si\u0119 eksperymentowa\u0107, szuka\u0107 tam, gdzie inni nie zagl\u0105daj\u0105, wierzy\u0107 w siebie, w sw\u00f3j instynkt i warsztat, liczy\u0107 si\u0119 z tym, \u017ce czasami pisze si\u0119 na zam\u00f3wienie i trzeba dotrzymywa\u0107 kr\u00f3tkich deadline\u2019\u00f3w.<\/p>\n Id\u0105c tym tropem wyselekcjonowa\u0142em sze\u015b\u0107 obszar\u00f3w kt\u00f3re warto eksplorowa\u0107 w poszukiwaniu czechowskiej popielniczki i wszelkich innych iskier mog\u0105cych rozpali\u0107 ogie\u0144 pod kot\u0142em naszej wyobra\u017ani.<\/p>\n <\/p>\n Na egzaminie wst\u0119pnym na Scenariopisarstwo w \u0141\u00f3dzkiej Szkole Filmowej wi\u0119kszo\u015b\u0107 pyta\u0144 dotyczy\u0142o nie z\u0142o\u017conych przeze mnie tekst\u00f3w, ale co ciekawszych pozycji w moim CV, na czele z prac\u0105 dziennikarza portalu o tematyce pokerowej. Us\u0142ysza\u0142em, \u017ce szukaj\u0105 ludzi kt\u00f3rzy lubi\u0105 kolekcjonowa\u0107 r\u00f3\u017cne do\u015bwiadczenia<\/strong> by mieli sk\u0105d czerpa\u0107 inspiracj\u0119 do pisania. Trzy lata p\u00f3\u017aniej uko\u0144czy\u0142em uczelni\u0119 pisz\u0105c dyplomowy scenariusz kt\u00f3rego akcja osadzona jest w polskim \u015brodowisku pokerowym.<\/p>\n Cz\u0119sto najprostsze rozwi\u0105zania s\u0105 tymi najlepszymi. Szukaj\u0105c temat\u00f3w i pomys\u0142\u00f3w warto zacz\u0105\u0107 od siebie \u2013 w\u0142asnych do\u015bwiadcze\u0144, przyg\u00f3d, uczu\u0107 i przekona\u0144. Czasami wymaga to odwagi i samokrytycyzmu, ale efekty bywaj\u0105 znakomite. Gigantyczn\u0105 rol\u0119 w tworzeniu ciekawego scenariusza odgrywa research. Pisz\u0105c o wydarzeniach nam znanych z autopsji zapewniamy sobie absolutny, nieograniczony dost\u0119p do \u017ar\u00f3d\u0142a informacji. Wielka warto\u015b\u0107.<\/p>\n I nie chc\u0119 s\u0142ysze\u0107 \u017cadnego marudzenia pod tytu\u0142em \u201enic ciekawego mi si\u0119 nie wydarzy\u0142o, nic interesuj\u0105cego w \u017cyciu nie robi\u0142em\u201d. To jest trzeci rodzaj prawdy wed\u0142ug ksi\u0119dza Tischnera: g\u00f3wno prawda<\/strong>. \u017bycie sk\u0142ada si\u0119 z tysi\u0119cy drobnych zdarze\u0144, mikro konflikt\u00f3w i r\u00f3\u017cnobarwnych emocji. Mo\u017ce \u017cadne z nich pojedynczo nie wydaje si\u0119 materia\u0142em na filmow\u0105 epopej\u0119, ale ka\u017cde mo\u017ce by\u0107 punktem zapalnym czego\u015b ciekawego. Wa\u017cne w jaki spos\u00f3b to opowiesz.<\/p>\n Nasze \u017cycie to te\u017c ludzie wok\u00f3\u0142 nas. S\u0142uchajmy ich uwa\u017cnie. Zaczynaj\u0105c od rodziny, przyjaci\u00f3\u0142, koleg\u00f3w i kole\u017canek, na nieznajomych z tramwaj\u00f3w i autobus\u00f3w ko\u0144cz\u0105c. Wiele os\u00f3b ma naturaln\u0105 potrzeb\u0119 wygadania si\u0119, pochwalenia czy po prostu pomarudzenia. Korzystajmy z tego. Nie po to by kogo\u015b historie przenosi\u0107 jeden do jednego na scenariusz, ale w\u0142a\u015bnie by szuka\u0107 inspiracji, motywacji i wyzwalacza do dalszych poszukiwa\u0144. Odbijajmy si\u0119 od tego niczym pi\u0142eczka w pinballu p\u00f3ki nie nastukamy dostatecznej ilo\u015bci punkt\u00f3w pozwalaj\u0105cych stworzy\u0107 oryginalny, w\u0142asny tekst.<\/p>\n <\/p>\n W poprzednim wpisie<\/u><\/strong><\/a> przedstawi\u0142em pi\u0119\u0107 pomys\u0142\u00f3w z kt\u00f3rych wybieram sw\u00f3j nast\u0119pny projekt scenariuszowy. Dwa z nich to adaptacje \u2013 powie\u015bci wojenno-psychologicznej \u201eKamienne niebo\u201d<\/em> i komiksu \u201eB\u0119dziesz sma\u017cy\u0107 si\u0119 w piekle\u201d<\/em>. Jestem wielkim fanem wsp\u00f3\u0142pracy literatury i filmu. Si\u0119gaj\u0105c po ksi\u0105\u017ck\u0119 mamy do czynienia z ju\u017c ukszta\u0142towan\u0105 histori\u0105, konkretnymi bohaterami, jasnym przekazem i struktur\u0105<\/strong>. To doskona\u0142y punkt wyj\u015bcia do dalszej pracy. Dodatkowo skoro ksi\u0105\u017cka si\u0119 ukaza\u0142a to znaczy, \u017ce zawarta w niej fabu\u0142a przesz\u0142a pozytywn\u0105 weryfikacj\u0119 \u2013 kto\u015b uzna\u0142 j\u0105 za interesuj\u0105c\u0105, wart\u0105 zainwestowania pieni\u0119dzy. Nie zaczynamy od zera. Za ksi\u0105\u017ck\u0105 \/ komiksem stoj\u0105 czytelnicy, wi\u0119ksza lub mniejsza grupa zainteresowana efektem Twojej pracy. Do tego pozytywne recenzje, mo\u017ce jakie\u015b nagrody, du\u017co argument\u00f3w w rozmowie z potencjalnym producentem.<\/p>\n Oczywi\u015bcie nim zacznie si\u0119 adaptowa\u0107 jakie\u015b dzie\u0142o nale\u017cy wyposa\u017cy\u0107 si\u0119 w podstaw\u0119 prawn\u0105 do takich dzia\u0142a\u0144. Nie jest to przeszkoda nie do przeskoczenia.<\/p>\n Zalet\u0105 bycia scenarzyst\u0105 czy pisarzem jest to, \u017ce mo\u017cna prowadzi\u0107 sw\u00f3j \u201ebiznes\u201d praktycznie bez kosztowo. Uwa\u017cam jednak, \u017ce czasami warto troch\u0119 zaryzykowa\u0107 i zainwestowa\u0107 w sw\u00f3j produkt. Cena nabycia praw, przy m\u0105drze skonstruowanej umowie, nie jest monstrualna. Wiele zale\u017cy od naszego daru przekonywania. By\u0107 mo\u017ce skuteczne przedstawienie wizji wi\u0119kszych zarobk\u00f3w w przysz\u0142o\u015bci przekona autora do umo\u017cliwienia obr\u00f3bki scenariuszowej swojego dzie\u0142a bez wst\u0119pnych op\u0142at.<\/p>\n Warto r\u00f3wnie\u017c pami\u0119ta\u0107, \u017ce prawa maj\u0105tkowe do wielu starszych utwor\u00f3w wygas\u0142y, a w zwi\u0105zku z tym mo\u017cna z nich korzysta\u0107 za darmo. Zawsze jednak trzeba to dobrze sprawdzi\u0107.<\/p>\n <\/p>\n Szukaj\u0105c pomys\u0142u na scenariusz ko\u0144cz\u0105cy m\u00f3j drugi rok studi\u00f3w w \u0141\u00f3dzkiej Szkole Filmowej, natrafi\u0142em na notatk\u0119 prasow\u0105 o nastolatce kt\u00f3ra ze strachu przed ojcem ukrywa\u0142a ci\u0105\u017c\u0119, urodzi\u0142a potajemnie w domu, a cia\u0142o noworodka zostawi\u0142a w lesie. Od razu zrodzi\u0142o si\u0119 we mnie pytanie co takiego dzia\u0142o si\u0119 w tym domu, \u017ce dziewczyna w obawie przed rodzicem posun\u0119\u0142a si\u0119 do takich czyn\u00f3w. To pytanie \u015bwidrowa\u0142o moje my\u015bli przez d\u0142ugi czas i ostatecznie odpowiedzia\u0142em na nie w scenariuszu. Ostatecznie m\u00f3j tekst mocno odbieg\u0142 od prawdziwych wydarze\u0144, ale iskra go rodz\u0105ca pojawi\u0142a si\u0119 po lekturze tamtej notatki.<\/p>\n Jeste\u015bmy o jedno klikni\u0119cie od fascynuj\u0105cych, inspiruj\u0105cych historii z ca\u0142ego \u015bwiata. Warto z tego korzysta\u0107 i nieustannie obserwowa\u0107 co si\u0119 dzieje. Szuka\u0107. By\u0107 ciekawym. Eksplorowa\u0107 r\u00f3\u017cne zakamarki sieci. Tysi\u0105ce ciekawych pomys\u0142\u00f3w kr\u0105\u017cy wok\u00f3\u0142 nas.<\/p>\n <\/p>\n Dawno, dawno temu, za g\u00f3rami, za lasami\u2026 Od tysi\u0119cy lat jeste\u015bmy karmieni prostymi opowie\u015bciami t\u0142umacz\u0105cymi r\u00f3\u017cne zachowania, zdarzenia, emocje<\/strong>. Prosta, przyst\u0119pna forma, zrozumia\u0142a dla ka\u017cdego. Przybieraj\u0105 formy mit\u00f3w, legend, bajek, klechd, ba\u015bni, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 uniwersalno\u015bci\u0105 i ponadczasowo\u015bci\u0105. Mog\u0105 stanowi\u0107 wdzi\u0119czny fundament do budowy zupe\u0142nie nowej historii. Inspiracji warto szuka\u0107 nie tylko w\u015br\u00f3d tych powszechnie znanych, ale r\u00f3wnie\u017c w lokalnych bajdach dok\u0142adaj\u0105cych dodatkowo du\u017co folkloru i kulturowych nawi\u0105za\u0144.<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Rozmach dzia\u0142a\u0144 cz\u0142owieka na przestrzeni ostatnich kilku tysi\u0119cy lat musi budzi\u0107 podziw. Z jednej strony niestaj\u0105cy rozw\u00f3j prowadz\u0105cy od zapr\u00f3szenia ognia do lot\u00f3w w kosmos, z drugiej strony wymy\u015blanie coraz to nowszych form autodestrukcyjnych, od masowego ludob\u00f3jstwa po nieodwracalne rujnowanie \u015brodowiska. Historia tej ludzkiej aktywno\u015bci jest bardzo wdzi\u0119cznym i cz\u0119sto uniwersalnym materia\u0142em na scenariusz<\/strong>. Fantastyczny, powszechnie dost\u0119pny, zbi\u00f3r niesamowitych historii i fascynuj\u0105cych bohater\u00f3w. Niewyczerpalne \u017ar\u00f3d\u0142o inspiracji. Czasami serwuj\u0105ce gotowe rozwi\u0105zania i pomys\u0142y, ale cz\u0119sto r\u00f3wnie\u017c s\u0142u\u017c\u0105ce za punkt wyj\u015bcia do dalszych poszukiwa\u0144. Tak jak zrobi\u0142 to George RR Martin, kt\u00f3ry tworz\u0105c \u201eGr\u0119 o tron\u201d<\/em> zacz\u0105\u0142 od zg\u0142\u0119bienia historii Wojen Dw\u00f3ch R\u00f3\u017c, czyli angielskiej wojny domowej z lat 1455 \u2013 1485, toczonej mi\u0119dzy wielkimi rodami Lancaster\u00f3w i York\u00f3w.<\/p>\n <\/p>\n Szukanie pomys\u0142u na scenariusz sprowadza si\u0119 do odkrycia co chcemy opowiedzie\u0107 \u015bwiatu. W jakim temacie chcemy zabra\u0107 g\u0142os? Co nas dra\u017cni, niepokoi, bawi, poci\u0105ga, przera\u017ca, wkurza? Z czym si\u0119 nie zgadzamy? Co popieramy? Co wymaga publicznego wyartyku\u0142owania? Nie chodzi mi o tworzenie politycznych czy spo\u0142ecznych manifest\u00f3w, ale o rzucenie troch\u0119 nowego \u015bwiat\u0142a na wa\u017cny temat. Ka\u017cdy film ostatecznie da si\u0119 sprowadzi\u0107 do jednego s\u0142owa, jednej wielkiej idei o kt\u00f3rej opowiada.<\/strong><\/p>\n Dlatego kiedy poszukiwania zaczynamy od samego zera warto zacz\u0105\u0107 od zdefiniowania emocji kt\u00f3re obecnie, w tw\u00f3rczym kontek\u015bcie, nas interesuj\u0105. Jest to rado\u015b\u0107, smutek, mi\u0142o\u015b\u0107, l\u0119k? Co mo\u017ce by\u0107 ich \u017ar\u00f3d\u0142em? Sk\u0105d si\u0119 bior\u0105? Do czego si\u0119 odnosz\u0105? Co nam si\u0119 z nimi kojarzy? Mo\u017ce jakie\u015b has\u0142o, przykazanie, przys\u0142owie, wiersz, piosenka? Ze s\u0142owa robi si\u0119 zdanie, ze zdania akapit. Pojawia si\u0119 zarys opowie\u015bci. Jaki gatunek filmowy by do niej pasowa\u0142? A gdyby wybra\u0107 kompletnie inny? Im wi\u0119cej pyta\u0144, tym wi\u0119cej odpowiedzi. A z ka\u017cd\u0105 zbli\u017camy si\u0119 do znalezienia czego\u015b ciekawego.<\/p>\n <\/p>\n Wszystko ju\u017c by\u0142o. To jedno z najbardziej wys\u0142u\u017conych filmowych powiedze\u0144. Pewnie to prawda, ale pami\u0119taj, \u017ce to Wszystko nie zosta\u0142o opowiedziane przez Ciebie. To Ty jeste\u015b warto\u015bci\u0105 dodan\u0105. To Tw\u00f3j punkt widzenia jest unikalny i nadaj\u0105cy danej opowie\u015bci oryginalnego charakteru. Szukaj inspiracji, pisz historie, przepuszczaj je przez tryby w\u0142asnych do\u015bwiadcze\u0144, talentu i pracy. Tw\u00f3rz now\u0105 warto\u015b\u0107.<\/p>\n <\/p>\n![\"\"](\"https:\/\/i0.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2019\/03\/jack-hamilton-320934-unsplash.jpg?resize=404%2C269&ssl=1\")
<\/p>\nW\u0142asne do\u015bwiadczenia<\/strong><\/h2>\n
![\"\"](\"https:\/\/i2.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2019\/03\/janko-ferlic-174927-unsplash.jpg?resize=404%2C373&ssl=1\")
<\/p>\nLiteratura<\/strong><\/h2>\n
![\"\"](\"https:\/\/i1.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2019\/03\/andris-romanovskis-473712-unsplash.jpg?resize=405%2C320&ssl=1\")
<\/p>\n Artyku\u0142y, notatki, informacje<\/strong><\/h2>\n
Mity, legendy, bajki<\/strong><\/h2>\n
![\"\"](\"https:\/\/i2.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2019\/03\/stijn-swinnen-259744-unsplash.jpg?resize=405%2C270&ssl=1\")
<\/p>\nHistoria<\/strong><\/h2>\n
![\"\"](\"https:\/\/i0.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2019\/03\/manolo-chretien-252147-unsplash.jpg?resize=410%2C273&ssl=1\")
<\/p>\nGatunki, przys\u0142owia, has\u0142a, emocje<\/strong><\/h2>\n
Wszystko ju\u017c by\u0142o\u2026<\/strong><\/h2>\n
![\"\"](\"https:\/\/i2.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2019\/03\/Przygody-scenarzysto?_w.png?resize=503%2C191&ssl=1\")
<\/a><\/p>\n