Spotka\u0142em si\u0119 z twierdzeniem, \u017ce wielu scenarzyst\u00f3w uwielbia pisa\u0107 dialogi. Nie mog\u0105 si\u0119 doczeka\u0107 by usi\u0105\u015b\u0107 przed klawiatur\u0105 i pozwoli\u0107 bohaterom m\u00f3wi\u0107, szybko i sprawnie zape\u0142niaj\u0105c kolejne strony scenariusza. Je\u015bli to prawda to ja do tej grupy na pewno si\u0119 nie zaliczam. Sprawienie by wypowiadane w scenariuszu s\u0142owa brzmia\u0142y naturalnie, wiarygodnie i oryginalnie jest dla mnie zdecydowanie najwi\u0119kszym pisarskim wyzwaniem<\/strong>. Zabieram si\u0119 za ich tworzenie mo\u017cliwie najp\u00f3\u017aniej i pracuj\u0119 nad nimi zdecydowanie najd\u0142u\u017cej, a i tak efekt ko\u0144cowy cz\u0119sto nie w pe\u0142ni mnie zadowala. Nieustaj\u0105co towarzyszy mi prze\u015bwiadczenie, \u017ce to ten element pracy na kt\u00f3rym \u0142atwo si\u0119 potkn\u0105\u0107. Ka\u017cd\u0105 scen\u0119 mo\u017cna popsu\u0107 miernym, niepasuj\u0105cym potokiem s\u0142\u00f3w. Staraj\u0105c si\u0119 ograniczy\u0107 ryzyko takiej sytuacji, maj\u0105c gotow\u0105 pierwsz\u0105 wersj\u0119 scenariusza, zadaj\u0119 sobie pi\u0119\u0107 pyta\u0144:<\/p>\n <\/p>\n Najlepszym sposobem na k\u0142opoty z dialogami jest ich\u2026 unikanie. Film jest przede wszystkim medium wizualnym i obraz zawsze powinien mie\u0107 pierwsze\u0144stwo przed s\u0142owem<\/strong>. Dlatego je\u015bli w kt\u00f3rymkolwiek momencie mo\u017cesz tre\u015b\u0107 dialogu zwizualizowa\u0107 \u2013 zr\u00f3b to! Konsultuj\u0105c autor\u00f3w wielokrotnie s\u0142ysz\u0119, \u017ce to musi <\/u>by\u0107 powiedziane. Czy na pewno? Nie ma absolutnie \u017cadnego innego sposobu by widz otrzyma\u0142 i zrozumia\u0142 t\u0105 informacj\u0119? Zaufaj mu. Pozw\u00f3l si\u0119 wykaza\u0107, daj mu szans\u0119 na w\u0142asn\u0105 interpretacj\u0119 zdarze\u0144. Zastan\u00f3w si\u0119 r\u00f3wnie\u017c jak du\u017co informacji i w kt\u00f3rym momencie chcesz przekaza\u0107 widzom w spos\u00f3b werbalny, bezpo\u015bredni. Zawsze lepiej pozostawi\u0107 wra\u017cenie niedosytu ni\u017c spowodowa\u0107 u widza niestrawno\u015b\u0107 nadmiarem ci\u0119\u017ckostrawnych wyja\u015bnie\u0144.<\/p>\n <\/p>\n To jest piek\u0142o w kt\u00f3rym trwam. Nadawanie bohaterom indywidualnego, charakterystycznego sposobu wypowiadania si\u0119.<\/p>\n Kiedy grozi ci popadni\u0119cie w samouwielbienie b\u0119d\u0105ce efektem zadowolenia z wykonanej pracy zr\u00f3b test: usu\u0144 z du\u017cej, wieloosobowej, dialogowej sceny imiona bohater\u00f3w, daj j\u0105 do przeczytania postronnej osobie, niezaznajomionej z twoj\u0105 histori\u0105 i popro\u015b by powiedzia\u0142a ci ile os\u00f3b wypowiada si\u0119 w tej scenie (w wersji hardcore\u2019owej niech spr\u00f3buje przyporz\u0105dkowa\u0107 kwestie do poszczeg\u00f3lnych postaci). M\u00f3wi\u0105c delikatnie \u0142atwo nie b\u0119dzie.<\/p>\n Ka\u017cdy cz\u0142owiek jest inny, ka\u017cdy m\u00f3wi troch\u0119 inaczej<\/strong>. Powtarzamy si\u0119, odpowiadamy pytaniami na pytania, m\u00f3wimy sami do siebie, narzekamy, marudzimy, monologujemy, \u017cartujemy, obra\u017camy si\u0119 i innych, k\u0142amiemy, cytujemy, wyliczamy\u2026 Warto znale\u017a\u0107 co\u015b co b\u0119dzie charakterystyczne, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105ce i niepowtarzalne dla naszego bohatera.<\/p>\n <\/p>\n Ka\u017cdy \u015bwiat kt\u00f3ry kreujemy, nie wa\u017cne czy jest to futurystyczne sci-fi, czy realistyczny dramat obyczajowy, ma okre\u015blone regu\u0142y funkcjonowania, kt\u00f3re trzeba widzom zaprezentowa\u0107<\/strong>. Podobnie bohaterowie, na czele z protagonist\u0105, zaczynaj\u0105 opowie\u015b\u0107 z zestawem okre\u015blonych cech, kt\u00f3re musimy na pocz\u0105tku uwypukli\u0107. Wszystko to sk\u0142ada si\u0119 na ekspozycj\u0119 \u2013 niezb\u0119dny lecz niewdzi\u0119czny element scenariusza. Zwykle temu po\u015bwi\u0119ca si\u0119 pierwszy akt: prezentacja zwyczajnego \u015bwiata, przedstawienie bohatera przed rozpocz\u0119ciem podr\u00f3\u017cy i przygotowanie pod prze\u0142om wywo\u0142any w pierwszym punkcie zwrotnym.<\/p>\n Kiedy\u015b przypomina\u0142o to rozstawienie pionk\u00f3w na szachownicy \u2013 niezb\u0119dna czynno\u015b\u0107 przed rozpocz\u0119ciem prawdziwej rozgrywki, ale ma\u0142o porywaj\u0105ca. Obecnie panuje przyjemny trend znacznego przyspieszenia i przekazywania niezb\u0119dnych informacji mimochodem, ju\u017c w trakcie trwania g\u0142\u00f3wnej akcji filmu (wspania\u0142ym tego przyk\u0142adem s\u0105 \u201eTrzy billboardy za Ebbing. Missouri\u201d Martina McDonagh\u2019a<\/em>). Bez wzgl\u0119du na wybran\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119 rozwoju fabu\u0142y wa\u017cne jest by jak najmniej ekspozycyjnych informacji przekazywa\u0107 w dialogu, a je\u015bli ju\u017c by nie by\u0142 on zbyt\u2026<\/p>\n <\/p>\n Zdecydowanie najwi\u0119kszym zagro\u017ceniem dla jako\u015bci dialogu jest zape\u0142nienie kartki bezpo\u015bredni\u0105 wymian\u0105 informacji mi\u0119dzy dwoma postaciami<\/strong>. Dlatego ze wszystkich si\u0142 powinni\u015bmy unika\u0107 dos\u0142owno\u015bci i za wypowiadanymi s\u0142owami stara\u0107 si\u0119 ukry\u0107 zr\u00f3\u017cnicowane uczucia, intencje i podteksty.<\/p>\n Nie jest to proste. Nie jest to te\u017c do ko\u0144ca naturalne. W \u017cyciu codziennym stosujemy mn\u00f3stwo prostych komunikat\u00f3w pozbawionych wieloznaczno\u015bci. Jednak od filmu widzowie oczekuj\u0105 wi\u0119cej i informacje przekazywane w prosty, bezpo\u015bredni spos\u00f3b zaczynaj\u0105 nudzi\u0107, a z czasem irytowa\u0107.<\/p>\n <\/p>\n Wed\u0142ug znanej anegdotki Rosalind Russell<\/em> pokusi\u0142a si\u0119 o ciekaw\u0105 definicj\u0119 dobrego filmu: \u201eA couple of moments that people remember, that they can take with them, is what makes a good movie\u201d.<\/em> \u0141adne prawda? Co\u015b w tym jest. Oczywi\u015bcie najsilniej w pami\u0119\u0107 zapadaj\u0105 obrazy, ale dobry dialog czy soczysta, pojedyncza kwestia r\u00f3wnie\u017c mog\u0105 odcisn\u0105\u0107 pi\u0119tno na widzach. \u201eZ\u0142o\u017c\u0119 mu ofert\u0119 nie do odrzucenia..\u201d, \u201eNiech moc b\u0119dzie z tob\u0105\u201d, \u201eYou talking to me??\u201d, \u201eUwielbiam zapach napalmu o poranku\u201d, \u201eMy\u015bl\u0119, \u017ce to pocz\u0105tek pi\u0119knej przyja\u017ani\u201d, \u201eHouston, mamy problem\u201d, \u201eMama zawsze m\u00f3wi\u0142a, \u017ce \u017cycie jest jak pude\u0142ko czekoladek\u2026\u201d<\/em> i tak dalej\u2026 Warto si\u0119 zastanowi\u0107 czy mamy w swoim scenariuszu zdania, kt\u00f3re maj\u0105 szans\u0119 wry\u0107 si\u0119 w pami\u0119\u0107 widza<\/strong> (a wcze\u015bniej czytelnika). Nale\u017cy przy tym mie\u0107 na uwadze, \u017ce si\u0142\u0119 wypowiedzi buduje jej kontekst \u2013 kto m\u00f3wi, kiedy m\u00f3wi, komu m\u00f3wi, gdzie m\u00f3wi, dlaczego to m\u00f3wi, co zosta\u0142o powiedziane wcze\u015bniej, co padnie p\u00f3\u017aniej, konsekwencje wypowiedzianych s\u0142\u00f3w.<\/p>\n <\/p>\n Pi\u0119\u0107 pyta\u0144. To czubek g\u00f3ry lodowej jak\u0105 jest proces poprawiania dialog\u00f3w. Ale to tak\u017ce dobry pocz\u0105tek tego \u017cmudnego i trudnego etapu pisania scenariusza.<\/p>\n Na koniec jeszcze jedna dygresja. Tworzenia dialog\u00f3w uczymy si\u0119 ca\u0142y czas. Ka\u017cdego dnia wypowiadamy oko\u0142o 10 000 s\u0142\u00f3w, s\u0142yszymy ich jeszcze wi\u0119cej. Warto to wykorzysta\u0107 i zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119 jakich u\u017cywamy sk\u0142adni i \u015brodk\u00f3w stylistycznych, jakie pope\u0142niamy b\u0142\u0119dy, jak reagujemy gdy rozm\u00f3wca ca\u0142kowicie ignoruje to co do niego m\u00f3wimy, jak cz\u0119sto odbiegamy od tematu rozmowy, popadamy w dygresje, jak korzystamy z krzyku i milczenia. Zawsze mo\u017cna nauczy\u0107 si\u0119 czego\u015b nowego i u\u017cy\u0107 w swojej pracy.<\/p>\n <\/p>\n1. Czy zamiast powiedzie\u0107 mo\u017cna to pokaza\u0107?<\/strong><\/h3>\n
2. Czy ka\u017cdy z bohater\u00f3w m\u00f3wi unikalnym g\u0142osem?<\/strong><\/h3>\n
3. Czy ekspozycja jest schowana za czym\u015b ciekawym?<\/strong><\/h3>\n
4. Czy dialog nie jest zbyt dos\u0142owny?<\/strong><\/h3>\n
5. Czy mam swoje one linery?<\/strong><\/h3>\n