Je\u017celi mia\u0142bym wskaza\u0107 jeden kluczowy moment w pracy nad scenariuszem, kt\u00f3ry ma najwi\u0119kszy wp\u0142yw na ostateczn\u0105 jako\u015b\u0107 tekstu, to zdecydowanie postawi\u0142bym na tworzenie drabinki scenariuszowej.<\/p>\n

 <\/p>\n

Czym jest drabinka?<\/strong><\/h3>\n

Wiesz jakie przes\u0142anie chcesz przekaza\u0107 za pomoc\u0105 swojej historii. Wiesz jak wygl\u0105daj\u0105 i zachowuj\u0105 si\u0119 bohaterowie, kt\u00f3rzy maj\u0105 je nie\u015b\u0107. Wiesz kto i co ma im w tym przeszkadza\u0107. Wiesz jak to wszystko si\u0119 zacznie i jak sko\u0144czy. Jeste\u015b gotowy ruszy\u0107 w drog\u0119. Wydaje si\u0119, \u017ce znasz teren i nic ci\u0119 nie zaskoczy. Jednak ta podr\u00f3\u017c potrwa tygodnie \/ miesi\u0105ce \/ lata. Jeste\u015b pewny, \u017ce ani razu nie zb\u0142\u0105dzisz? Nie b\u0119dziesz mia\u0142 w\u0105tpliwo\u015bci? Nie zgubisz czego\u015b wa\u017cnego po drodze? Zawsze lepiej mie\u0107 pod r\u0119k\u0105 map\u0119. T\u0119 rol\u0119 spe\u0142nia w\u0142a\u015bnie drabinka.<\/p>\n

Drabink\u0119 scenariuszow\u0105 dobrze charakteryzuje jej angielskie okre\u015blenie \u2013 scene breakdown<\/strong>, czyli dos\u0142ownie rozbicie na sceny, na co r\u00f3wnie\u017c zwr\u00f3ci\u0142 uwag\u0119 w swojej ksi\u0105\u017cce pt. \u201eNiedoskona\u0142e odbicie\u201d<\/em> ceniony scenarzysta Maciej Karpi\u0144ski:<\/p>\n

\u201eDrabinka to rozpisanie akcji filmu na odr\u0119bne, u\u0142o\u017cone w okre\u015blonej kolejno\u015bci sceny. Kolejno\u015b\u0107 scen, ich wzajemne relacje, przes\u0105dzaj\u0105 o dramatycznej strukturze scenariusza. Nie wyobra\u017cam sobie, by mo\u017cna t\u0119 struktur\u0119 prawid\u0142owo skonstruowa\u0107, a tym samym, praktycznie bior\u0105c, napisa\u0107 dobry scenariusz bez drabinki.\u201d<\/em><\/p><\/blockquote>\n

– Maciej Karpi\u0144ski<\/p>\n

Istotno\u015b\u0107 drabinki dla procesu tworzenia scenariusza podkre\u015bla nie tylko my\u015bl europejska reprezentowana przez cytowanego powy\u017cej Macieja Karpi\u0144skiego, ale tak\u017ce ameryka\u0144ska. W ksi\u0105\u017cce \u201eJak napisa\u0107 scenariusz filmowy\u201d<\/em> Duetu Robin Russin i William Downs (mam do tej pozycji sentyment \u2013 to pierwszy podr\u0119cznik scenariopisarstwa jaki przeczyta\u0142em) autorzy podaj\u0105 bardzo konkretny przepis na drabink\u0119. Zalecaj\u0105 stworzenie od 45 do 55 kart (z kolei Lew Hunter wyk\u0142adowca scenariopisarstwa w UCLA pisze o liczbie od 30 do 39 fiszek \u2013 \u015brednio przeznacza 3 strony scenariusza na jedn\u0105 kart\u0119), a ka\u017cda z nich powinna zawiera\u0107 wszystkie informacje potrzebne do napisania sceny \u2013 czas, miejsce, postacie, wydarzenie, konflikt, czasami kluczow\u0105 kwesti\u0119 i zwi\u0105zek danej sceny z \u0142ukiem opowie\u015bci.<\/p>\n

W polemice do tego pozwol\u0119 sobie przytoczy\u0107 jeszcze jedn\u0105 wypowied\u017a scenarzysty \u201eR\u00f3\u017cyczki\u201d.<\/p>\n

\u201eZapisujemy w spos\u00f3b skr\u00f3towy, wr\u0119cz has\u0142owy \u2013 pami\u0119tajmy, \u017ce drabinka jest roboczym instrumentem przeznaczonym tylko dla nas samych, a my znamy nasz materia\u0142; mo\u017cemy zatem pozwoli\u0107 sobie na zapis, kt\u00f3ry tylko my zrozumiemy.\u201d<\/em><\/p><\/blockquote>\n

– Maciej Karpi\u0144ski<\/p>\n

Kto ma racj\u0119? Ka\u017cdy! Drabinka jest narz\u0119dziem kt\u00f3re ma ci u\u0142atwi\u0107 prac\u0119. Je\u015bli ci s\u0142u\u017cy umieszczanie na kartach wielu informacji \u2013 \u015bwietnie! Je\u015bli wystarczy ci jedno zdanie a ca\u0142\u0105 reszt\u0119 masz w g\u0142owie \u2013 ekstra! Obie szko\u0142y zgadzaj\u0105 si\u0119 co do jednego \u2013 warto tworzy\u0107 drabink\u0119!<\/p>\n

 <\/p>\n

Jak wygl\u0105da moja karta drabinki?<\/strong><\/h3>\n

<\/p>\n

\u00a0<\/strong>Moja karta to prostok\u0105t o wymiarach 14,5 cm x 8,5 cm wyci\u0119ty z grubego papieru technicznego. Lubi\u0119 je przygotowywa\u0107 \u2013 dobiera\u0107, odmierza\u0107, wycina\u0107 \u2013 wtedy czuj\u0119, \u017ce za chwil\u0119 rozpoczn\u0119 nowy i bardzo wa\u017cny etap w pracy nad scenariuszem. Pomys\u0142 przeistacza si\u0119 w projekt. Kiedy co\u015b trafia na kart\u0119 staje si\u0119 realne i namacalne.<\/p>\n

\n
1. Nag\u0142\u00f3wek <\/strong>\u2013 tutaj umieszczam wszystkie informacje kt\u00f3re b\u0119d\u0105 w nag\u0142\u00f3wku sceny: miejsce akcji, wn\u0119trze czy plener, dzie\u0144 czy noc.<\/li>\n
2. Tytu\u0142 sceny<\/strong> \u2013 jednym zdaniem okre\u015blam t\u0105 scen\u0119. Tak bym na pierwszy rzut oka m\u00f3g\u0142 j\u0105 rozpozna\u0107, skojarzy\u0107 i umiejscowi\u0107.<\/li>\n
3. Wydarzenia \/ dzia\u0142ania \/ uwagi <\/strong>\u2013 to jest miejsce na szczeg\u00f3\u0142owe, najwa\u017cniejsze informacje. Czasami jest to dok\u0142adny opis sceny, czasami tylko kluczowe wydarzenia, emocje, dzia\u0142ania, rekwizyty. Wszystko to co warunkuje warto\u015b\u0107 i sens tej sceny.<\/li>\n
4. Stopie\u0144 wykonania<\/strong> \u2013 tworzenie scenariusza to proces d\u0142ugotrwa\u0142y. Na jego drodze potrzebuj\u0119 drobnych sukcesik\u00f3w stanowi\u0105cych motywacyjne paliwo do dalszej pracy. Dla mnie takim pozytywem jest uko\u0144czenie pojedynczej sceny lub chocia\u017c zmiana jej statusu. Do ich okre\u015blenia u\u017cywam trzech podstawowych kolor\u00f3w:<\/li>\n<\/ol>\n
   \n
   • czerwony \u2013 mam \u015bwiadomo\u015b\u0107 potrzeby konkretnej sceny, mam na ni\u0105 jaki\u015b pomys\u0142, ale nie zacz\u0105\u0142em nad ni\u0105 pracowa\u0107.<\/li>\n
   • \u017c\u00f3\u0142ty \u2013 work in progress! Scena jest pisana, poprawiana, modelowana, p\u00f3ki nie osi\u0105gnie poziomu akceptowalnego dla danego draftu.<\/li>\n
   • zielony \u2013 oznacza oczywi\u015bcie, \u017ce to co napisa\u0142em przesz\u0142o w tym momencie wewn\u0119trznego cenzora. Moment przemieniania sticka z \u017c\u00f3\u0142tego na zielony to jedna z moich ulubionych chwil.<\/li>\n
   • Czasami stosuj\u0119 dodatkowe oznaczenia kolor\u00f3w by wyr\u00f3\u017cni\u0107 konkretne problemy z kt\u00f3rymi si\u0119 zmagam. Na przyk\u0142ad gdy konstrukcja ca\u0142ej sceny jest gotowa, a pozosta\u0142y do doszlifowania dialogi to karta otrzymuje dodatkowe oznaczenie. Tak samo gdy dostrzegam problemy z konfliktem lub rytmem. Jednocze\u015bnie staram si\u0119 by tych kolor\u00f3w nie by\u0142o zbyt du\u017co, tak by ca\u0142o\u015b\u0107 pozostawa\u0142a czytelna.<\/li>\n<\/ul>\n

     To co trafia na kart\u0119, podobnie jak podpisy pod zdj\u0119ciami bohatera \u201eMemento\u201d, jest \u015bwi\u0119te. To najwa\u017cniejsze sk\u0142adowe danej sceny, kt\u00f3re po\u0142\u0105czone ze sob\u0105 tworz\u0105 m\u00f3j przysz\u0142y scenariusz, m\u00f3j film. Oczywi\u015bcie czasami dokonuj\u0119 zmian, w ko\u0144cu nawet Leonard w interpretacji Guy\u2019a Pierce\u2019a musia\u0142 poddawa\u0107 swoje podpisy reinterpretacji, ale staram si\u0119 by by\u0142o ich ma\u0142o.<\/p>\n

     Miejsce nowych, jeszcze nie sprawdzonych idei jest pod spodem.<\/p>\n

     <\/p>\n

     <\/p>\n

     Na osobnych kartkach notuj\u0119 wszystko co doprowadzi\u0142o do powstania danej sceny i wszystko co w trakcie jej pisania lub dalszych analiz w jej kontek\u015bcie przysz\u0142o mi do g\u0142owy. Tutaj kryj\u0105 si\u0119 efekty researchu, burzy m\u00f3zgu, konsultacji, do\u015bwiadcze\u0144 \u017cyciowych i kreatywnej pracy. Im wi\u0119cej i wy\u017cszej jako\u015bci s\u0105 informacje pod spodem tym lepsza jest karta g\u0142\u00f3wna.<\/p>\n

      <\/p>\n

     Drabinka z podzia\u0142em na sekwencje<\/strong><\/h3>\n

     \u00a0<\/em><\/p>\n

     <\/p>\n

     Tak prezentuje si\u0119 ca\u0142o\u015b\u0107<\/strong>. Jest to drabinka mojego najnowszego scenariusza pt. \u201eR\u00f3j\u201d<\/em>, kt\u00f3remu po\u015bwi\u0119c\u0119 kilka najbli\u017cszych wpis\u00f3w i do kt\u00f3rego b\u0119d\u0119 si\u0119 wielokrotnie odwo\u0142ywa\u0142, poniewa\u017c to nad nim pracuj\u0105c nauczy\u0142em si\u0119 zdecydowanie najwi\u0119cej.<\/p>\n

     Jedna linia pozioma powy\u017cszej drabinki to jedna sekwencja scenariuszowa. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 teoretyk\u00f3w scenariopisarstwa (na czele z Frankiem Danielem<\/em>, tw\u00f3rc\u0105 i propagatorem metody sekwencyjnej) dzieli scenariusz na osiem sekwencji. Jak wida\u0107 powy\u017cej ja tym razem zdecydowa\u0142em si\u0119 tylko na siedem. Pomini\u0119cie ostatniej, definiowanej jako przemiana i nowy pocz\u0105tek, zwi\u0105zane jest z rodzajem historii i specyfik\u0105 zako\u0144czenia. Mam nadziej\u0119, \u017ce fina\u0142 mojej pracy b\u0119dzie mo\u017cna zobaczy\u0107 na ekranie i po premierze wr\u00f3cimy do dyskusji czy taki wyb\u00f3r jest optymalny.<\/p>\n

     Umiejscowienie drabinki jest rzecz\u0105 wt\u00f3rn\u0105, uwarunkowan\u0105 wygod\u0105 i przyzwyczajeniem. Popularno\u015bci\u0105 ciesz\u0105 si\u0119 tablice korkowe, ale czyta\u0142em r\u00f3wnie\u017c o rolowanych, du\u017cych arkuszach papieru, a nawet sznurkach rozci\u0105gni\u0119tych przez ca\u0142y pok\u00f3j. U mnie jest to przewa\u017cnie pod\u0142oga (na pocz\u0105tkowym etapie, gdy drabinka jest kr\u00f3tsza, wystarcza st\u00f3\u0142). Czynnikiem decyduj\u0105cym przy wyborze tej powierzchni jest fakt nie posiadania writers roomu gdzie m\u00f3g\u0142bym moje drabinki roz\u0142o\u017cy\u0107 na sta\u0142e, wi\u0119c musz\u0119 zadowoli\u0107 si\u0119 akurat dost\u0119pnym fragmentem parkietu. \ud83d\ude09<\/p>\n

     Na tym poziomie wykuwa si\u0119 m\u00f3j scenariusz<\/strong>. To tutaj jest miejsce na eksperymenty, testy pomys\u0142\u00f3w, szukanie luk, nadawanie rytmu, analizowanie si\u0142y konflikt\u00f3w, ocenianie jako\u015bci i wiarygodno\u015bci przemiany bohatera, sprawdzanie logiczno\u015bci i ci\u0105gu przyczynowo-skutkowego. Tutaj mo\u017cna wy\u0142apa\u0107 du\u017co b\u0142\u0119d\u00f3w i mo\u017cliwie naj\u0142atwiej je naprawi\u0107.<\/p>\n

     Bokserzy m\u00f3wi\u0105, \u017ce im ci\u0119\u017cej trenujesz tym \u0142atwiejsza p\u00f3\u017aniej jest walka. Podobnie jest z drabink\u0105. Im wi\u0119cej po\u015bwi\u0119cisz jej uwagi, tym \u0142atwiej b\u0119dzie ci si\u0119 pisa\u0142o scenariusz.<\/p>\n

     A jakie s\u0105 wasze do\u015bwiadczenia z drabink\u0105? Korzystacie? Lubicie? Mo\u017ce wolicie skupi\u0107 si\u0119 na treatmencie (Krzysztof Kie\u015blowski powiedzia\u0142 kiedy\u015b, \u017ce pisze tylko to za co mu p\u0142ac\u0105)? Ch\u0119tnie poznam wasz\u0105 opini\u0119.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

     Je\u017celi mia\u0142bym wskaza\u0107 jeden kluczowy moment w pracy nad scenariuszem, kt\u00f3ry ma najwi\u0119kszy wp\u0142yw na ostateczn\u0105 jako\u015b\u0107 tekstu, to zdecydowanie postawi\u0142bym na tworzenie drabinki scenariuszowej.   Czym jest drabinka? Wiesz jakie przes\u0142anie chcesz przekaza\u0107 za pomoc\u0105 swojej historii. Wiesz jak wygl\u0105daj\u0105 i zachowuj\u0105 si\u0119 bohaterowie, kt\u00f3rzy maj\u0105 je nie\u015b\u0107. Wiesz kto i co ma im…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":93,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"spay_email":"","footnotes":"","jetpack_publicize_message":""},"categories":[128,3],"tags":[27,28,29,30,31,7,8,9],"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/i0.wp.com\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/12\/drabinka.jpg?fit=1620%2C1080&ssl=1","jetpack_publicize_connections":[],"jetpack-related-posts":[{"id":519,"url":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/2019\/05\/21\/the-story-grid-czesc-5-piaty-element\/","url_meta":{"origin":87,"position":0},"title":"The Story Grid cz\u0119\u015b\u0107 5: Pi\u0105ty element","date":"21\/05\/2019","format":false,"excerpt":"Zapraszam do zapoznania si\u0119 z ostatnim narz\u0119dziem z narz\u0119dziownika Coyne\u2019a: The Story Grid Spreadsheet. Oto lista pozosta\u0142ych narz\u0119dzi (o kt\u00f3rych mogli\u015bcie poczyta\u0107 w poprzednich artyku\u0142ach): Pi\u0119ciolistna Koniczyna s\u0142u\u017c\u0105ca do okre\u015blenia gatunku. FoolScap b\u0119d\u0105cy jednostronicow\u0105 map\u0105 opowie\u015bci. Pi\u0119\u0107 Pisarskich Przykaza\u0144, dzi\u0119ki kt\u00f3rym historia na ka\u017cdym etapie i poziomie trzyma widza w\u2026","rel":"nofollow","context":"W \"Scenariopisarstwo\"","img":{"src":"","width":0,"height":0},"classes":[]},{"id":656,"url":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/2019\/07\/04\/plany-2019-polmetek\/","url_meta":{"origin":87,"position":1},"title":"Plany 2019 - p\u00f3\u0142metek","date":"04\/07\/2019","format":false,"excerpt":"Wydawa\u0142oby si\u0119, \u017ce jeszcze chwil\u0119 temu cz\u0142owiek \u015bwi\u0119towa\u0142 wchodzenie w nowy rok, a tu ju\u017c sze\u015b\u0107 miesi\u0119cy stukn\u0119\u0142o i czas rozliczy\u0107 si\u0119 z dotychczasowych dzia\u0142a\u0144 i zaplanowa\u0107 co\u015b na przysz\u0142o\u015b\u0107. Czas szybko leci! W noworocznym wpisie \u201eChcesz roz\u015bmieszy\u0107 Boga?\u201d przedstawi\u0142em najwa\u017cniejsze plany na 2019 rok. W tym miejscu dokona\u0142em pierwszych\u2026","rel":"nofollow","context":"W \"Przygody scenarzysty\"","img":{"src":"","width":0,"height":0},"classes":[]},{"id":137,"url":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/2019\/01\/15\/wspolscenarzysta-czyli-7-zasad-efektywnej-kooperacji\/","url_meta":{"origin":87,"position":2},"title":"Wsp\u00f3\u0142scenarzysta czyli 7 zasad efektywnej kooperacji","date":"15\/01\/2019","format":false,"excerpt":"Je\u015bli kto\u015b kiedy\u015b pokusi\u0142by si\u0119 o stworzenie rankingu najbardziej introwertycznych zawod\u00f3w na \u015bwiecie to scenarzysta na pewno plasowa\u0142by si\u0119 wysoko. To wymarzona robota dla takich jak ja \u2013 os\u00f3b kt\u00f3re s\u0105 najefektywniejsze zamkni\u0119te sam na sam ze swoimi my\u015blami, czerpi\u0105cych satysfakcj\u0119 z samodzielnego zmagania si\u0119 z pojawiaj\u0105cymi si\u0119 przeszkodami. Czasami\u2026","rel":"nofollow","context":"W \"Przygody scenarzysty\"","img":{"src":"","width":0,"height":0},"classes":[]}],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/87"}],"collection":[{"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=87"}],"version-history":[{"count":12,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/87\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":106,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/87\/revisions\/106"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/93"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=87"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=87"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/przygodyscenarzysty.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=87"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}